Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và các nghị quyết, văn kiện của Đảng đã đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp về cải cách tư pháp, cần phải thể chế hóa để đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án.

Tổng kết 10 năm thi hành Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 cho thấy, bên cạnh những thành tựu đạt được, còn tồn tại những vướng mắc, bất cập và chưa hợp lý.

Hệ thống Tòa án đang đứng trước những thách thức lớn như yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, trách nhiệm ngày càng lớn; số lượng vụ việc phải giải quyết ngày càng tăng, với tính chất ngày càng đa dạng, phức tạp; yêu cầu nội luật hóa cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, giải quyết vụ việc có yếu tố nước ngoài phát sinh nhiều vấn đề mới;…

Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Toà án nhân dân được dự thảo theo hướng đổi mới, thay đổi nhiều vấn đề, trong đó có những vấn đề như: Cơ cấu, tổ chức bộ máy của hệ thống Tòa án; Thẩm quyền xét xử; Việc thu thập tài liệu, chứng cứ; về ngạch bậc lương Thẩm phán; về điều kiện bổ nhiệm Thẩm phán, nhiệm kỳ Thẩm phán; về chế độ, chính sách đãi ngộ đối với các chức danh tư pháp.

Dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi được thiết kế gồm 154 Điều, bố cục thành 9 chương; trong đó, bổ sung 54 điều mới, sửa đổi 93 điều, giữ nguyên 7 điều. Như vậy, so với Luật Tổ chức Toà án nhân dân năm 2014, Dự thảo luật đã giảm 02 chương, tăng thêm 57 điều. Nội dung dự thảo có sự kế thừa những quy định của Luật hiện hành còn phù hợp, đồng thời, sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn mới.