(ANTV) - Giá gạo trên toàn cầu đã tăng chạm ngưỡng kỷ lục trong vòng 12 năm qua, đây là thông tin được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đưa ra mới đây. Chỉ số giá gạo của FAO tháng 7/2023 tăng 2,8% lên 129,7 điểm, cao hơn gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái và là mức cao nhất từ tháng 9/2021.
Đâu là nguyên nhân dẫn tới tăng giá gạo này và tác động của tình trạng này tới an ninh lương thực thế giới, trong đó có Việt Nam ra sao?
Mời quý vị cùng tìm câu trả lời cho những vấn đề này trong mục Thế giới đa chiều tuần này của ANTV:
Trong bối cảnh điều kiện thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu chưa được khơi thông, việc giá gạo thế giới tăng lên mức kỷ lục làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ trở nên đắt đỏ hơn nhiều đối với hàng tỷ người có thu nhập thấp tại nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt tại châu Á và châu Phi.
Nguyên nhân và áp lực với người dân trên thế giới của giá gạo kỷ lục
Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc giá gạo tăng cao kỷ lục vừa qua là chỉ trong thời gian ngắn, từ ngày 20/7 tới ngày 29/7, lần lượt Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) rồi Nga cấm xuất khẩu gạo cho đến đầu năm 2024 với lý do đảm bảo an ninh lương thực trong nước, đang khiến thị trường gạo nói riêng, lương thực nói chung trở nên xáo trộn.
Các nước nhập khẩu gạo phải tranh thủ đặt hàng, dẫn đến giá thị trường bị đẩy lên cao. Hiện giá gạo đã tăng từ 10% - 15% so với trước khi có lệnh cấm. Động thái này của các nước, đặc biệt là cường quốc xuất khẩu gạo Ấn Độ, đang tác động mạnh tới tâm lý của người tiêu dùng và có thể ảnh hưởng tiêu cực tới an ninh lương thực toàn cầu về lâu dài.
Bên cạnh đó, tình trạng biến đổi khí hậu và El Nino có thể làm trầm trọng thêm rủi ro đối với các nhà xuất khẩu gạo chính. Một nghiên cứu khoa học cho thấy lúa là loại cây trồng dễ bị tổn thương, cũng như có khả năng mất mùa cao nhất do hiện tượng thời tiết này.
Theo Bloomberg, gạo là lương thực rất quan trọng đối với chế độ ăn của hàng tỷ người châu Á và châu Phi. Gạo đóng góp tới 60% tổng lượng calo cho người dân ở các vùng của Đông Nam Á và châu Phi, và tỷ lệ này chạm ngưỡng 70% ở một vài quốc gia như Bangladesh.
Giá gạo trên đà tăng trong bối cảnh nguồn cung lương thực trên toàn cầu đối mặt nguy cơ thiếu hụt do điều kiện cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng, tác động của các cuộc xung đột vũ trang, cũng như việc một số quốc gia, bao gồm Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm tới 40% thương mại gạo - tháng trước cấm xuất khẩu một số loại gạo để đảm bảo tình hình nội địa. Việc giá gạo tăng làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ đắt đỏ hơn, gây áp lực lên người thu nhập thấp.
Ngay lúc này, tại châu Phi, cuộc khủng hoảng lương thực đang đặt ra ngày càng nhiều thách thức. Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cho biết, cứ trung bình 36 giây lại có một người chết đói ở Ethiopia, Kenya và Somalia.
Tại Niger, hạn hán tái diễn và lũ lụt thảm khốc, kết hợp với bối cảnh chính trị bất ổn khiến sản lượng ngũ cốc giảm gần 40%.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo được đưa ra trong bối cảnh an ninh lương thực toàn cầu đang bấp bênh do thời tiết khắc nghiệt và cuộc xung đột Nga - Ukraine. Hơn nữa, lệnh cấm lại xuất hiện sau khi năm 2022, có tới 783 triệu người đói ăn do hậu quả của xung đột, đại dịch COVID-19 và biến đổi khí hậu.
Do đó, đây mới chỉ là chương đầu cho những khó khăn mà nhóm người nghèo nhất thế giới sắp phải trải qua.
Biến khủng hoảng thành cơ hội với lĩnh vực xuất khẩu gạo tại một số quốc gia
Nhiều quan điểm cho rằng, động thái cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và 1 số nước đang tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường. Tuy nhiên một số ý kiến khác lại nhận định có thể biến khủng hoảng thành cơ hội.
Vốn là quốc gia sản xuất gạo hàng đầu, động thái của Ấn Độ đã khiến giá gạo tăng cao trên thị trường khi người mua chuyển sang tìm nguồn cung thay thế từ Việt Nam và Thái Lan.
Giá gạo xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ trong thời gian gần đây do lo ngại về nguồn cung. Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Việt Nam tăng lên 550 - 575 USD/tấn vào ngày 27/7, mức cao nhất kể từ năm 2011, từ mức 515 - 525 USD/tấn một tuần trước.
Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương vừa cho biết, đến hết tháng 7.2023, Việt Nam đã xuất khẩu 4,83 triệu tấn gạo, trị giá 2,58 tỉ USD, tăng 18,7% về lượng và tăng 29,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Quyết định cấm xuất khẩu gạo của một số nước được nhận định là thời cơ để Việt Nam đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu gạo, tuy nhiên, cũng đặt ra các thách thức về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Tại Thái Lan, BangkokPost trích dẫn số liệu của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan thông tin, giá gạo 5% tấm của nước này ngày 9/8 đã lên 648 USD một tấn, đánh dấu mức giá cao nhất từng được ghi nhận kể từ năm 2008.
So với một tháng trước, giá đã tăng khoảng 20%. Giá này được coi là tham chiếu giá gạo trong khu vực châu Á.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo ở một số nước vừa qua có thể dẫn tới tình hình an ninh lương thực thế giới diễn biến xấu đi nếu giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung không được bình ổn, vào thời điểm cuộc xung đột ở Ukraine khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua ngả biển Đen bị gián đoạn.
Trước thực trạng đáng báo động trên, các tổ chức quốc tế, bao gồm Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) gần đây đã và đang liên tục kêu gọi các quốc gia hành động khẩn cấp để vượt qua cú sốc chưa từng có đối với hệ thống lương thực toàn cầu hiện nay.
(ANTV) - Trong bối cảnh châu Âu đối mặt với bài toán giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng, một thành phố cảng tại Pháp đã triển khai một giải pháp đột phá đó là biến rác thải không thể tái chế thành nguồn nhiệt năng phục vụ cho hệ thống sưởi ấm đô thị. Sáng kiến này không chỉ giúp bảo vệ môi trường, mà còn giảm đáng kể chi phí sinh hoạt cho người dân.
(ANTV) - Nhà đấu giá Christie’s mới đây thông báo sẽ tổ chức phiên đấu giá viên kim cương xanh quý hiếm nhất thế giới tại thành phố Geneva của Thụy Sĩ vào ngày 14/5 tới. Giá trị của viên kim cương này được ước tính có thể lên đến 50 triệu đô-la Mỹ.
(ANTV) - Quảng Ninh: Chiến sỹ Công an hy sinh khi truy bắt nhóm đối tượng buôn ma túy; Bắc Kạn: Phạt bị cáo phạm tội giết người 13 năm tù; An Giang: Tuyên án nhóm chế tạo, tàng trữ, sử dụng và mua bán trái phép vũ khí quân dụng; Đảm bảo trật tự an toàn giao thông dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5; Thủ tướng chỉ đạo xử lý vụ việc sản xuất, phân phối sữa giả;... là những tin tức an ninh trật tự nổi bật 24h qua.
(ANTV) - Amanda Nguyễn, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Tổ chức Phi Chính phủ Rise bảo vệ quyền con người, đã trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên bay vào không gian sau khi hoàn tất chuyến bay lịch sử (NS-31) kéo dài 11 phút trên tàu New Shepard của Blue Origin.
(ANTV) - Hoạt động “bảo kê” là một trong những hành vi manh động, liều lĩnh, coi thường pháp luật của các đối tượng tội phạm nhằm chiếm đoạt tài sản của người dân, các chủ cơ sở kinh doanh. Các đối tượng dùng vũ lực hoặc lập nhóm, tạo thanh thế uy hiếp người dân, doanh nghiệp ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự, gây hoang mang cho người dân. Thời gian qua, lực lượng công an đã làm tan rã, triệt xóa hết các băng nhóm hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, tuy nhiên tại một số địa bàn, vẫn còn một số băng nhóm tội phạm hoạt động mang tính tự phát, nhỏ, lẻ tìm cách hoạt động.
(ANTV) - Thời gian qua tại Hà Nội đã trải qua những ngày nắng nóng, tuy chỉ mới đầu mùa nhưng đã vô cùng nóng nực và oi bức, gây rất nhiều khó khăn vất vả cho người tham gia giao thông nhất là trong những khung giờ cao điểm. Khi mà nắng nóng kết hợp với tắc đường khiến lộ trình di chuyển của người dân càng khó khăn gấp bội, nhất là đối với những người di chuyển bằng xe máy. Tuy nhiên, cũng chính vì lí do này mà số lượng các trường hợp vi phạm giao thông cũng tăng đáng kể, kéo theo đó là nguy cơ tai nạn giao thông cũng tăng theo.
(ANTV) - Công an thị trấn Nam Phước, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam vừa tạm giữ hình sự 5 đối tượng để điều tra về hành vi mua bán và hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.
(ANTV) - Liên quan đến đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả, đại diện Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa thông tin, đơn vị đã có kết quả phân tích, xét nghiệm ban đầu về các mẫu thuốc được thu giữ trong đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả.
(ANTV) - Là đơn vị vũ trang tập trung chiến đấu, với tính chất cơ động nhanh, thời gian qua, lực lượng cảnh sát cơ động luôn chú trọng công tác “rèn cán luyện quân”. Để dù ở bất cứ mặt trận nào, mỗi cán bộ chiến sỹ vẫn luôn phát huy được phẩm chất, ý chí chiến đấu, tinh thần trách nhiệm, xứng đáng là quả đấm thép của lực lượng Công an, sẵn sàng bảo đảm tốt an ninh trật tự, bảo vệ bình yên và hạnh phúc cho nhân dân, tạo môi trường an ninh, an toàn, thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.
(ANTV) - Ít nhất 2 người đã thiệt mạng và 6 người khác bị thương trong một vụ xả súng tại Đại học bang Florida (FSU) ở thành phố Tallahassee của Mỹ trong hôm qua (17/4). Kẻ nổ súng được cho là một sinh viên và đã bị bắt giữ.