Cầm cây đàn violon, kèn saxophone hay kèn clarinet bằng đôi tay bị còng, khoảng 20 phạm nhân được đưa lên một chiếc xe buýt bọc thép để tham gia một lớp học âm nhạc với dàn nhạc giao hưởng tại nhà hát quốc gia ở thủ đô Lima, Peru. Những phạm nhân lần đầu tham gia buổi học âm nhạc kéo dài 3 tiếng đồng hồ này ban đầu tỏ ra rất lo lắng. Họ được giám đốc dự án âm nhạc trong nhà tù, ông Wilfredo Tarazona hướng dẫn thể hiện tác phẩm Festive Overture của nhà soạn nhạc lừng danh Dmitri Shostakovich. Gần 50 nhân viên an ninh theo dõi sát sao các phạm nhân tại lớp học âm nhạc trước khi đưa họ về lại nhà tù El Callao. Không lâu sau đó, các phạm nhân lại được đón các thành viên của dàn nhạc giao hưởng đến nhà tù để cùng chơi nhạc.

Phạm nhân Michael Minan cho biết: Tôi chưa bao giờ tưởng tượng đến việc mình có thể chơi được một loại nhạc cụ nào đó. Việc này thực sự khó, tuy nhiên, sử dụng đàn violon là một trải nghiệm rất hay và giúp nâng cao giá trị của bản thân tôi. Âm nhạc có thể giúp trí tưởng tượng của tôi bay bổng và giúp tôi thấy bình yên."

Lớp học âm nhạc này là một phần của dự án đi tiên phong trong việc dùng âm nhạc để cải tạo tù nhân, trong đó có những đối tượng phạm tội giết người, cướp bóc hay buôn bán ma túy. Dự án đặt mục tiêu là mở một buổi hòa nhạc giao hưởng do các tù nhân biểu diễn đúng vào dịp kỷ niệm 200 năm Quốc khánh Peru (28/7/1821 - 28/07/2021). Hiện tại mọi việc vẫn đang diễn ra đúng kế hoạch. Các phạm nhân đã có thể biểu diễn bài nhạc chủ đề trong loạt phim Trò chơi vương quyền và một số tác phẩm của nhà soạn nhạc nổi tiếng Bethoven.

Đối với ông Martín Reaño, người bị kết án 20 năm tù vì tội giết người, các buổi học sử dụng nhạc cụ như thế này đem lại cho ông cảm giác tự do. Người đàn ông 41 tuổi này hiện được giữ khá nhiều nhạc cụ trong phòng giam nhỏ của mình, gồm 1 cây đàn organ, 3 kèn trombone, 1 kèn trumpet và 1 cây guitar bass. Số nhạc cụ này do những người mãn hạn tù trước đó để lại. Martín Reaño cho biết, ông đã được những phạm nhân cũ tận tình chỉ dẫn cách đọc bản nhạc. Một số người thậm chí không biết đọc bảng chữ cái nhưng có thể đọc được những bản nhạc.

Còn phạm nhân Martin Reano cho rằng: Với những phạm nhân như chúng tôi, âm nhạc giúp giải thoát chúng tôi khỏi cuộc sống ngột ngạt ngày qua ngày, làm chúng tôi cảm thấy yêu đời hơn.

Theo ông Wilfredo Tarazona, Giám đốc dự án âm nhạc cho phạm nhân: Tất cả đạo cụ cần thiết của 1 dàn nhạc giao hưởng đã đầy đủ để phục vụ các tù nhân. Chúng tôi muốn làm giàu thêm việc cảm thụ âm nhạc tại đây và muốn hình thành nên dàn nhạc giao hưởng chung cho tất cả các tù nhân. Những gì đang diễn ra rất tuyệt vời."

Kể từ năm 2017, Peru bắt đầu mở các lớp học âm nhạc dành cho tù nhân. Dự án âm nhạc trong nhà tù này là phần mở rộng của một chương trình quốc gia tương tự dành cho các thanh thiếu niên. Hiện dự án đang được triển khai tại 4 trên 69 nhà tù tại Peru. Theo ông Percy Trujillano, một nhạc công chuyên nghiệp dạy ở El Callao, một số phạm nhân sau khi ra tù đã có thể kiếm được tiền nhờ chơi trong các dàn nhạc nhỏ. Đối với họ, âm nhạc mang tới cơ hội để được sống lại một lần nữa./.