Đằng sau bức tường thép gai gần Nhà tù Jirice, phía Bắc Praha, Cộng hòa Séc là cơ sở Nhà tù Mở này. Không có lính canh được trang bị vũ trang, tù nhân được phép đi lại tự do, họ cũng có thể lựa chọn một số công việc như trồng rau, chăm sóc cây cối và vật nuôi.

Bà HANA PROKOPOVA – Giám đốc Nhà tù Mở, Cộng hòa Séc cho biết: “Một trong những mục tiêu chính của chúng tôi là giúp giảm tỷ lệ tái phạm tội và cũng chuẩn bị cho quá trình tái hòa nhập của tù nhân sau khi ra tù. Chúng tôi tạo ra một môi trường mẫu tương tự bên ngoài để các tù nhân có thể dần dần thích nghi.”

Mô hình nhà tù này bắt đầu được triển khai ở Séc từ tháng 11/2017, tương tự các dự án ở Na Uy, Phần Lan và Đức. Cơ sở này tiếp nhận 32 tù nhân cùng lúc. Tất cả đều phải đáp ứng điều kiện chỉ còn thời hạn tù từ 6-18 tháng. Tù nhân Miroslav Horacek – người phụ trách chăm sóc một khu vườn nhỏ là một ví dụ. Anh MIROSLAV HORACEK – Tù nhân cho biết: “Ở Khu B của nhà tù trước, họ chỉ cho bạn đi ra và đi vào buồng giam, còn ở đây, họ cố gắng giúp bạn trở thành một người tốt hơn trước khi bạn được ra tù.”

Tù nhân David Hejny lại lựa chọn công việc chăm sóc những chú thỏ trong nhà tù. Anh phải đảm bảo chuồng của chúng luôn được sạch sẽ và đầy đủ thức ăn. Anh DAVID HEJNY – Tù nhân cho biết: “Thật tuyệt khi có một điều gì đó khiến bạn phải bận rộn và để tâm vào. Đó là sự chuẩn bị cho cuộc sống bên ngoài sau này, đặc biệt nếu bạn tiếp tục công việc chăm sóc vật nuôi.”

Ngoài các loài động vật như lạc đà không bướu, công… chó dẫn đường cho người khiếm thị cũng được huấn luyện trong khuôn viên nhà tù, và các tù nhân sẽ chịu trách nhiệm một phần trong việc huấn luyện những con vật này.

Anh VLASTIMIL KRULIS – Tù nhân cho biết: “Đó là một nhiệm vụ yêu cầu tính kỷ luật cao. Chúng tôi chăm sóc chúng, cho chúng ăn và huấn luyện chúng nhận những mệnh lệnh đơn giản. Thật thú vị khi chúng rất nghe lời chúng tôi”.

Có khoảng 300 tù nhân đã trải qua những tháng tù ở đây. Những người quản lý cho biết, hầu hết trong số họ đã tái hòa nhập cộng đồng thành công và trở thành những công dân có ích cho xã hội.

Bà HANA PROKOPOVA – Giám đốc Nhà tù Mở, Cộng hòa Séc cho biết: “Tỷ lệ tái phạm tội ở Séc trước đây vào khoảng 70% và chúng tôi tin rằng, công việc của chúng tôi đã đưa đến tác động tích cực. Theo dõi trong 6 năm qua, chúng tôi nhận thấy tỷ lệ tái phạm tội được giữ ở mức 16-17%.”

Theo các chuyên gia tội phạm học, bên cạnh công tác giáo dục, lao động, dạy nghề đối với tù nhân là nội dung hết sức quan trọng, xuyên suốt trong công tác thi hành án phạt tù; là trách nhiệm của các nhà tù nhằm chuẩn bị cho tù nhân về tâm lý, kỹ năng, thái độ để chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng.

Ông PETR ZEMAN – Chuyên gia tội phạm học cho biết: “Nếu để một người bị kết án trở lại cuộc sống bình thường sau khi mãn hạn tù tự do hành động, người đó có khả năng tái phạm tội rất cao. Vì thế, cần có sự quan tâm, theo dõi từ các cấp chính quyền, tạo ra môi trường để họ có thể vận dụng các kỹ năng nghề nghiệp học được từ quá trình cải tạo trong nhà tù”.

Các nhà chức trách ở Cộng hòa Séc đều thừa nhận những thách thức tái phạm tội đối với tù nhân sau khi ra tù vẫn rất lớn, nhưng họ tin rằng, những mô hình như Nhà tù Mở này sẽ góp phần giảm đáng kể tác động của các tổ chức tội phạm đến những người đã chấp hành xong án phạt tù, sau khi họ quay trở lại với cộng đồng.