Tại Hưng Yên, đối tượng Lê Thiện Duy trú huyện Khoái Châu đã bị bắt giữ về hành vi giết người. Trước đó, trong lúc ngồi nhậu, giữa Duy với anh Nguyễn Anh Quân và anh Nguyễn Đức Hào xảy ra mâu thuẫn. Duy đã dùng dao nhọn tấn công anh Quân và anh Hào khiến 2 người bị thương, anh Hào sau đó đã tử vong tại bệnh viện do vết thương quá nặng.

Ở một vụ án khác, dấu vết chém gần đứt cổ tay của nạn nhân là em Trần Duy An, sinh năm 2009, trú tại TP Châu Đốc, tỉnh An Giang. Đây là hậu quả của một cuộc xung đột giữa hai nhóm thanh thiếu niên sử dụng hung khí để giải quyết mâu thuẫn, mà An lại là nạn nhân bị chém nhầm khi ở gần hiện trường vụ việc.

Thực trạng này cho thấy, tội phạm sử dụng súng tự chế, vũ khí thô sơ, vũ khí tương tự vũ khí thô sơ và sử dụng các loại dao gây án tiếp tục diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng, năm sau cao hơn năm trước.

Và mặc dù gây ra nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng nhưng việc xử lý hình sự đối với các loại tội phạm này gặp nhiều khó khăn.

Để phục vụ lập hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Quản lý, sử dụng VK, VLN, CCHT, Cục Cảnh sát QLHC về TTXH đã tiến hành rà soát, thống kê cả nước có 12 làng nghề; 432 cơ sở, doanh nghiệp và 11.811 hộ gia đình kinh doanh xuất khẩu nhập khẩu các loại dao phục vụ sản xuất, sinh hoạt.

Việc sản xuất, kinh doanh của các cơ sở doanh nghiệp, hộ gia đình đang diễn ra một cách tự do, chưa có cơ quan nào được giao quản lý nên dẫn đến việc sản xuất kinh doanh tràn lan, tiềm ần nguy cơ đối tượng lợi dụng để tự chế các loại dao, kiếm… nhằm thực hiện các hành vi phạm tội.

Chính vì vậy, để quản lý, phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm này cần phải quy định quản lý về hoạt động chế tạo, sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu, sửa chữa các loại dao này vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt trong Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ   (sửa đổi).

Hiện nay, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ quy định các khái niệm về vũ khí chưa khái quát, còn tách bạch giữa vũ khí quân dụng với các loại vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao, trong khi các loại vũ khí này đều được trang bị cho lực lượng vũ trang và các lực lượng khác để thi hành công vụ hoặc luyện tập thi đấu thể thao; thực tế các loại vũ khí này khi các đối tượng sử dụng để gây án đều có tính sát thương cao, gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của con người.

Hiện nay, điều 304 Bộ Luật hình sự chỉ quy định xử lý hình sự đối với hành vi chế tạo, mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng. Đối với các hành vi vi phạm liên quan đến súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao chỉ bị xử lý hình sự khi đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc phạm tội, bị kết án nhưng chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Nhóm đối tượng này bị công an quận Thanh Xuân, Hà Nội phát hiện, bắt giữ về hành vi tàng trữ, mua bán các loại linh kiện súng săn... Mặc dù số linh kiện này lắp ráp hoàn thiện thành những khẩu súng và trên thực tế đã gây ra nhiều vụ án mạng nghiêm trọng. Thế nhưng, với hành vi mua bán, tàng trữ hàng trăm các loại linh kiện súng tự chế như thế này…thì các đối tượng cũng chỉ bị xử lý hành chính.

Từ những kẽ hở này, các đối tượng đã lợi dụng để chế tạo, tàng trữ, mua bán, vận chuyển, sử dụng trái phép các loại súng tự chế, vũ khí thô sơ và linh kiện để lắp ráp vũ khí.

Ngoài ra, điều 5 Luật Quản lý sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ quy định nghiêm cấm việc trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Quy định này cũng được sửa đổi nhằm tận dụng nguồn lực từ nước ngoài hỗ trợ Việt Nam trong nghiên cứu, sản xuất, trang bị, sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ…

Dự thảo Luật cũng sửa đổi các quy định về cấp giấy phép trong lĩnh vực này theo hướng cắt giảm các loại giấy tờ nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính; sửa đổi các quy định về quản lý vật liệu nổ công nghiệp.

Tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2023, Chính phủ đã ban hành nghị quyết số 165, trong đó đồng ý với sự cần thiết sửa đổi và các chính sách lớn trong Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ và giao

Bộ Công an hoàn thiện hồ sơ báo cáo Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2024. Đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới.