(ANTV) - Học sinh phổ thông cả nước đã tựu trường, chuẩn bị bước vào năm học mới. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn chạy đôn chạy đáo tìm kiếm, chọn lựa từng quyển trong các bộ sách giáo khoa khác nhau. Vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa vẫn đang được dư luận đặt ra với nhiều ý kiến trái chiều, nhưng tựu trung vẫn làm sao đảm bảo được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Bao cấp là cơ chế ở một giai đoạn nhất định. Ở đó có nền kinh tế tập trung, Nhà nước cung cấp mọi nhu cầu về đời sống con người theo một cơ chế phân phối. Ngược lại là cơ chế thị trường, xã hội chấp nhận đồng thời nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, thực tế ở một số lĩnh vực, khái niệm “bao cấp” ngày nay được dùng để chỉ sự bao biện, làm thay, không phát huy năng lực bản thân con người và của từng địa phương. Nhận thức và cơ chế phát hành sách giáo khoa (SGK) hiện nay là một thực tế minh họa khá sinh động về tư tưởng bao cấp ấy.
Tôi còn nhớ vào năm 1962-1963, bản thân thi đậu vào lớp đệ thất trường công lập của tỉnh (lớp 6 bây giờ). Công việc đầu tiên của cậu bé 11 tuổi từ huyện lên tỉnh chuẩn bị học liệu cho mình là đi mua SGK. Câu chuyện tưởng đâu là phức tạp, nhưng thực tế đã diễn ra rất nhẹ nhàng, trở thành một kỷ niệm đẹp của thời thơ ấu khi được tự tay chọn mua quyển sách mình sử dụng tại một cửa hiệu sách lớn mà từ trước đến giờ chưa có dịp đặt chân vào.
Có người hỏi tôi căn cứ vào đâu mà cậu bé 11 tuổi chọn được sách học, câu trả lời của tôi lúc bấy giờ là căn cứ vào sách thầy cô đang sử dụng để dạy mình và căn cứ vào cách trình bày diễn đạt dễ hiểu của sách. Và, có lẽ là nhờ vào suy nghĩ giản đơn, cụ thể và rõ ràng của mình và của xã hội.
Sự phức tạp, có nhiều ý kiến khác nhau về SGK hiện nay, theo tôi là vì nhận thức chưa nắm rõ sự khác biệt giữa quan niệm cũ - mới đang trong quá trình chuyển đổi từ quan niệm SGK là pháp lệnh sang quan niệm SGK là tài liệu học tập, tham khảo. Chủ trương đổi mới từ một bộ SGK sang nhiều bộ sách cũng là vấn đề cần phải được quán triệt, thấm nhuần trong các tầng lớp xã hội và giữa các thế hệ phụ huynh, học sinh về mục đích, ý nghĩa và phương thức triển khai.
Cơ chế phát hành SGK cũng đang thay đổi từ bao cấp, phân phối sang phát hành theo cơ chế thị trường. Đổi mới chương trình dẫn đến tất yếu phải biên soạn và phát hành SGK mới cũng là một vấn đề khiến nhiều người không hài lòng vì thay đổi sách quá nhiều lần; trong khi quá khứ thì anh chị em trong gia đình truyền cho nhau sử dụng mà không cần phải mua sách mới hàng năm.
Những vấn đề nêu trên là một trong những yếu tố cơ bản của công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), nhưng chúng ta chưa tạo điều kiện đủ để xã hội chia sẻ, đồng tình.
Trong khi đó, chúng ta lại tập trung quá nhiều vào việc tập huấn để giáo viên chọn sách và tham mưu cho các cấp chính quyền ra quyết định chọn sách thay cho học sinh. Đây là cách làm gián tiếp đã giới hạn năng lực chuyên môn cũng như trách nhiệm của giáo viên, và đặc biệt là đã tước đi quyền được lựa chọn sách của học sinh.
Việc để học sinh chọn sách là một việc làm đúng với tinh thần nghị quyết của Quốc hội cho phép phát hành đồng thời nhiều bộ SGK; đúng với quan điểm SGK chỉ là tài liệu tham khảo, không phải là pháp lệnh; và quan trọng nhất là làm cho học sinh thích thú học tập, thể hiện sự trưởng thành trong quá trình học tập của mình. Hơn nữa, SGK được phát hành đều là những bộ sách do cơ quan thẩm quyền của Bộ GD-ĐT thẩm định.
Đây là bộ lọc quan trọng để đảm bảo về tính chính trị, đạo đức, văn hóa và học thuật của từng quyển sách được phép in ấn. Với nhận thức như vậy, chúng ta không cần phải lo sợ việc học sinh chọn sách sai lầm. Đây là cách làm tốt nhất để góp phần giải quyết tư tưởng bao cấp trong nhà trường một cách tích cực.
Đổi mới giáo dục nước nhà theo hướng phát triển năng lực cho người học thì việc giao quyền chủ động cho học sinh trong quá trình chọn lựa học liệu của mình là một việc làm phù hợp. Bên cạnh việc tự chọn sách cho học sinh thì quá trình tổ chức giáo dục trong nhà trường ở nhiều lĩnh vực khác cũng cần được vận dụng quan điểm này để phát triển tốt nhất tinh thần tự học, chủ động, sáng tạo của học sinh thay cho việc bao biện làm thay của thầy, cô giáo.
Nhưng chúng ta biết rằng, việc bao biện làm thay dễ hơn là hướng dẫn, tổ chức cho học sinh chủ động và tự lực học tập rất nhiều, đòi hỏi mỗi thầy, cô giáo phải quán triệt tinh thần đổi mới ấy trong suy nghĩ và trong từng hành động của mình. Năm học mới 2023-2024 đã bắt đầu, chúng ta hy vọng những nhà giáo dục và xã hội sẽ có dịp nghiên cứu, quán triệt một lần nữa về công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW.
TS HUỲNH CÔNG MINH - Nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM
(ANTV) - Mưa lớn kéo dài khiến nhiều địa phương bị ngập sâu, đời sống người dân gặp vô vàn khó khăn. Không để bà con đơn độc trong lũ, lực lượng công an đã chủ động có mặt tại những điểm xung yếu, hỗ trợ di dời, cứu trợ nhu yếu phẩm và đảm bảo an toàn cho người dân.
(ANTV) - Nguy cơ lệnh ngừng bắn Gaza bị phá vỡ tiếp tục gia tăng, trong bối cảnh quân đội Israel phát động thêm nhiều cuộc tấn công vào vùng đất này với cáo buộc Phong trào Hamas vi phạm lệnh ngừng bắn.
(ANTV) - Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia Ukraine Rustem Umerov cho biết, Ukraine và Mỹ sẽ tiến hành tham vấn tại Thụy Sĩ nhằm thảo luận các bước chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine.
(ANTV) - Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc (LHQ) về biến đổi khí hậu (COP30) tại Brazil đã khép lại với một thỏa thuận được ký kết bởi gần 200 quốc gia. Dù duy trì được sự thống nhất, văn kiện cũng gây nhiều tranh cãi, đặc biệt là do thiếu một lộ trình rõ ràng để loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch.
(ANTV) - Ba hãng hàng không quốc tế đã hủy các chuyến bay khởi hành từ Venezuela trong ngày 22/11 (giờ địa phương), sau khi Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cảnh báo các hãng hàng không lớn về “tình huống nguy hiểm tiềm ẩn” khi bay qua không phận quốc gia Nam Mỹ.
(ANTV) - Trong thời đại mà công nghệ số hiện diện ở mọi nơi, chiếc điện thoại thông minh gần như trở thành ‘vật bất ly thân’ của giới trẻ. Nhưng cũng chính từ đó, nhiều quốc gia Bắc Âu, những nơi tiên phong về giáo dục, đang gióng lên hồi chuông cảnh báo.
(ANTV) - Trong ngày 22/11, đoàn công tác của Công an tỉnh Đắk Lắk đã đến thăm hỏi, tặng quà động viên lực lượng công an đang làm nhiệm vụ và người dân bị thiệt hại tại các xã Sơn Hòa, Tây Hòa, Sơn Thành và Hòa Thịnh. Đây là 4 trong số những địa phương bị thiệt hại rất nặng nề trong đợt mưa lũ này.
(ANTV) - Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã được chuẩn bị công phu, toàn diện, phản ánh sâu sắc tầm nhìn chiến lược của Đảng ta về phát triển đất nước trong kỷ nguyên. Trong đó nhiều ý kiến góp ý tâm huyết từ nhân dân đã tập trung vào những vấn đề lớn, có ý nghĩa định hướng, chiến lược lâu dài và đặc biệt đã tập trung giải quyết những vấn đề thuộc thể chế, cơ chế, chính sách, nhằm tạo ra những giải pháp mạnh mẽ, tạo sự đột phá của đất nước trong giai đoạn phát triển mới.
(ANTV) - Tại tỉnh miền núi Sơn La, với quyết tâm chính trị, hành động quyết liệt cùng với cách làm khoa học, ngay sau khi triển khai mô hình Công an địa phương 2 cấp, lực lượng Công an các xã, phường đã khẩn trương triển khai các nhiệm vụ trọng tâm; công tác bảo đảm an ninh trật tự và xử lý các thủ tục hành chính để phục vụ nhân dân. Cho đến nay, lực lượng Công an tại địa bàn cơ sở đã trở thành điểm tựa bình yên bản làng.
(ANTV) - Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha thông báo trong cuộc điện đàm chung, ông đã trao đổi với ngoại trưởng các nước Pháp, Anh, Ba Lan, Phần Lan cùng Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Kaja Kallas và đại diện của Đức, Italia về kế hoạch chấm dứt xung đột do Mỹ đề xuất và vạch ra những bước tiếp theo.
