(ANTV) - Học sinh phổ thông cả nước đã tựu trường, chuẩn bị bước vào năm học mới. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn chạy đôn chạy đáo tìm kiếm, chọn lựa từng quyển trong các bộ sách giáo khoa khác nhau. Vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa vẫn đang được dư luận đặt ra với nhiều ý kiến trái chiều, nhưng tựu trung vẫn làm sao đảm bảo được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Bao cấp là cơ chế ở một giai đoạn nhất định. Ở đó có nền kinh tế tập trung, Nhà nước cung cấp mọi nhu cầu về đời sống con người theo một cơ chế phân phối. Ngược lại là cơ chế thị trường, xã hội chấp nhận đồng thời nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, thực tế ở một số lĩnh vực, khái niệm “bao cấp” ngày nay được dùng để chỉ sự bao biện, làm thay, không phát huy năng lực bản thân con người và của từng địa phương. Nhận thức và cơ chế phát hành sách giáo khoa (SGK) hiện nay là một thực tế minh họa khá sinh động về tư tưởng bao cấp ấy.
Tôi còn nhớ vào năm 1962-1963, bản thân thi đậu vào lớp đệ thất trường công lập của tỉnh (lớp 6 bây giờ). Công việc đầu tiên của cậu bé 11 tuổi từ huyện lên tỉnh chuẩn bị học liệu cho mình là đi mua SGK. Câu chuyện tưởng đâu là phức tạp, nhưng thực tế đã diễn ra rất nhẹ nhàng, trở thành một kỷ niệm đẹp của thời thơ ấu khi được tự tay chọn mua quyển sách mình sử dụng tại một cửa hiệu sách lớn mà từ trước đến giờ chưa có dịp đặt chân vào.
Có người hỏi tôi căn cứ vào đâu mà cậu bé 11 tuổi chọn được sách học, câu trả lời của tôi lúc bấy giờ là căn cứ vào sách thầy cô đang sử dụng để dạy mình và căn cứ vào cách trình bày diễn đạt dễ hiểu của sách. Và, có lẽ là nhờ vào suy nghĩ giản đơn, cụ thể và rõ ràng của mình và của xã hội.
Sự phức tạp, có nhiều ý kiến khác nhau về SGK hiện nay, theo tôi là vì nhận thức chưa nắm rõ sự khác biệt giữa quan niệm cũ - mới đang trong quá trình chuyển đổi từ quan niệm SGK là pháp lệnh sang quan niệm SGK là tài liệu học tập, tham khảo. Chủ trương đổi mới từ một bộ SGK sang nhiều bộ sách cũng là vấn đề cần phải được quán triệt, thấm nhuần trong các tầng lớp xã hội và giữa các thế hệ phụ huynh, học sinh về mục đích, ý nghĩa và phương thức triển khai.
Cơ chế phát hành SGK cũng đang thay đổi từ bao cấp, phân phối sang phát hành theo cơ chế thị trường. Đổi mới chương trình dẫn đến tất yếu phải biên soạn và phát hành SGK mới cũng là một vấn đề khiến nhiều người không hài lòng vì thay đổi sách quá nhiều lần; trong khi quá khứ thì anh chị em trong gia đình truyền cho nhau sử dụng mà không cần phải mua sách mới hàng năm.
Những vấn đề nêu trên là một trong những yếu tố cơ bản của công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), nhưng chúng ta chưa tạo điều kiện đủ để xã hội chia sẻ, đồng tình.
Trong khi đó, chúng ta lại tập trung quá nhiều vào việc tập huấn để giáo viên chọn sách và tham mưu cho các cấp chính quyền ra quyết định chọn sách thay cho học sinh. Đây là cách làm gián tiếp đã giới hạn năng lực chuyên môn cũng như trách nhiệm của giáo viên, và đặc biệt là đã tước đi quyền được lựa chọn sách của học sinh.
Việc để học sinh chọn sách là một việc làm đúng với tinh thần nghị quyết của Quốc hội cho phép phát hành đồng thời nhiều bộ SGK; đúng với quan điểm SGK chỉ là tài liệu tham khảo, không phải là pháp lệnh; và quan trọng nhất là làm cho học sinh thích thú học tập, thể hiện sự trưởng thành trong quá trình học tập của mình. Hơn nữa, SGK được phát hành đều là những bộ sách do cơ quan thẩm quyền của Bộ GD-ĐT thẩm định.
Đây là bộ lọc quan trọng để đảm bảo về tính chính trị, đạo đức, văn hóa và học thuật của từng quyển sách được phép in ấn. Với nhận thức như vậy, chúng ta không cần phải lo sợ việc học sinh chọn sách sai lầm. Đây là cách làm tốt nhất để góp phần giải quyết tư tưởng bao cấp trong nhà trường một cách tích cực.
Đổi mới giáo dục nước nhà theo hướng phát triển năng lực cho người học thì việc giao quyền chủ động cho học sinh trong quá trình chọn lựa học liệu của mình là một việc làm phù hợp. Bên cạnh việc tự chọn sách cho học sinh thì quá trình tổ chức giáo dục trong nhà trường ở nhiều lĩnh vực khác cũng cần được vận dụng quan điểm này để phát triển tốt nhất tinh thần tự học, chủ động, sáng tạo của học sinh thay cho việc bao biện làm thay của thầy, cô giáo.
Nhưng chúng ta biết rằng, việc bao biện làm thay dễ hơn là hướng dẫn, tổ chức cho học sinh chủ động và tự lực học tập rất nhiều, đòi hỏi mỗi thầy, cô giáo phải quán triệt tinh thần đổi mới ấy trong suy nghĩ và trong từng hành động của mình. Năm học mới 2023-2024 đã bắt đầu, chúng ta hy vọng những nhà giáo dục và xã hội sẽ có dịp nghiên cứu, quán triệt một lần nữa về công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW.
TS HUỲNH CÔNG MINH - Nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM
Tháng 6 năm 2025 đánh dấu một sự kiện hiếm có trong lịch sử hành chính nước ta: Chính phủ đồng loạt ban hành 28 nghị định về phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương.
(ANTV) - Mặc dù lực lượng Công an và các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đã tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo nhưng tại nhiều địa phương trên cả nước, trong đó có các tỉnh Tây Nguyên và Đắk Nông liên tiếp xảy ra các vụ trẻ em đuối nước thương tâm, để lại những nỗi đau, mất mát to lớn cho gia đình và xã hội.
(ANTV) - Israel và Iran đã phát động các đợt không kích mới nhằm vào đối phương vào rạng sáng 15/6, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn sau khi Israel mở rộng chiến dịch bằng cuộc tấn công mỏ khí đốt lớn nhất thế giới ở Iran. Những đòn đáp trả lẫn nhau giữa hai bên được cảnh báo sẽ gây ra những hệ lụy sâu rộng về quân sự, địa chính trị và kinh tế, đẩy khu vực vào bờ vực chiến tranh toàn diện.
(ANTV) - Tại Nigeria, khoảng 107 người đã thiệt mạng trong vụ tấn công bằng súng xảy ra từ đêm 14/6 đến rạng sáng 15/6 tại làng Yelewata thuộc khu vực Guma, bang Benue, miền Trung nước này.
(ANTV) - Thăng cấp bậc hàm cấp Tướng đối với 4 đồng chí Thứ trưởng Bộ Công an; Việt Nam - Australia thúc đẩy hợp tác an ninh và thực thi pháp luật; Đề nghị quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của lực lượng bảo đảm ANTT ở khu vực biên giới, cửa khẩu; Bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế; Chuẩn bị các điều kiện bảo đảm thi hành Luật PCCC & CNCH từ 1/7/2025; Mở rộng khuôn khổ hợp tác tư pháp và thực thi pháp luật giữa Việt Nam và Thụy Điển; Công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an về công tác cán bộ,... - là những hoạt động nổi bật của lãnh đạo Bộ Công an tuần qua.
(ANTV) - Để công an cấp xã đi vào hoạt ổn định, không bị gián đoạn, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp cũng như ý nghĩa nhân văn của việc tổ chức lại đơn vị hành chính, công an tỉnh Khánh Hòa vừa tổ chức Hội nghị công bố quyết định thành lập Tổ tiếp nhận Công an cấp xã và quán triệt một số nội dung công tác công an phục vụ sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp.
(ANTV) - Cùng với các địa phương, tỉnh Quảng Bình cũng đã chủ động, tích cực chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là tinh thần và tâm thế sẵn sàng cho việc vận hành mô hình xã, phường mới, để hoàn thành nhiệm vụ quan trọng, mang tính lịch sử một cách thuận lợi, thông suốt nhất.
(ANTV) - Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân (19/8/1945 – 19/8/2025), Công an tỉnh Bình Thuận phối hợp với các mạnh thường quân vừa tổ chức chương trình khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và trao quà cho các hộ nghèo, gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn tại xã Sông Luỹ, huyện Bắc Bình.
(ANTV) - Xác định công tác dân vận là một nội dung công tác trọng tâm, chiến lược của lực lượng Công an, là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, Công an tỉnh Tuyên Quang đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp căn bản, xây dựng những mô hình hay, cách làm sáng tạo, sát với thực tiễn của địa phương.
(ANTV) - Đồng hành cùng tỉnh Bạc Liêu trong việc thực hiện Chương trình “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” do Thủ tướng Chính phủ phát động, Bộ Công an đã hỗ trợ xây dựng 700 căn nhà ở cho bà con nghèo, cận nghèo trên địa bàn tỉnh, với tổng số tiền 42 tỷ đồng. Những viên gạch của tinh thần đoàn kết, sẻ chia đã dựng lên nền móng vững chắc cho 700 mái ấm, không chỉ là nơi che nắng chắn mưa, đó còn là hành trình của tình người, một nghĩa cử đẹp, một chương trình đầy nhân văn của Bộ Công an.
