Một ca phẫu thuật u não đang diễn ra, với những đường mổ tỉ mỉ và chính xác của bác sĩ. Thế nhưng, phía sau tấm màn phẫu thuật, một thiết bị nhỏ gọn chỉ bằng lòng bàn tay đang đóng vai trò không thể thiếu trong hành trình sống còn của người bệnh. Đó là thiết bị giải trình tự gen hiện đại sử dụng công nghệ di động của Oxford Nanopore Technologies – công cụ hỗ trợ đắc lực cho nhóm nghiên cứu tại Đại học Nottingham.

Chỉ trong chưa đầy hai giờ, thiết bị này có thể giải mã toàn bộ ADN của khối u não, từ các trình tự nucleotide A, T, G, C cho đến các biến đổi hóa học như methyl hóa – yếu tố then chốt để xác định chính xác loại u và mức độ nguy hiểm. Khác với phương pháp truyền thống phải chờ hàng tuần mới có kết quả, công nghệ mới giúp bác sĩ có được chẩn đoán chính xác chỉ trong vòng vài giờ. Điều này đồng nghĩa với việc bệnh nhân có thể được điều trị kịp thời, thậm chí ngay trong lúc ca mổ vẫn đang diễn ra.

Theo thống kê từ Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh, mỗi năm có hơn 12.000 trường hợp u não được phát hiện, tức trung bình mỗi ngày có tới 34 người nhận chẩn đoán này. Với các khối u ác tính, thời gian sống sót có thể chưa đến một năm. Việc rút ngắn thời gian chờ đợi kết quả chẩn đoán vì vậy có thể tạo ra sự khác biệt mang tính sống còn.

Bác sĩ Stuart Smith, chuyên gia phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Đại học Nottingham, là người trực tiếp áp dụng xét nghiệm gen mới này trong 50 ca mổ gần đây. Ông cho biết, việc có được thông tin gen học chi tiết chỉ sau 2 giờ giúp bác sĩ hiểu rõ bản chất của khối u ngay trong quá trình phẫu thuật, từ đó quyết định có cần điều chỉnh phạm vi can thiệp hay không. Không chỉ là một bước tiến trong lĩnh vực phẫu thuật, công nghệ này còn mở ra triển vọng mới trong điều trị ung thư, với khả năng kết hợp phẫu thuật và hoá trị tại chỗ, can thiệp sớm và chính xác hơn.

Hiện có hơn 100 loại u não, mỗi loại có đặc điểm tiến triển khác nhau. Nếu thiếu thông tin chính xác, các bác sĩ gần như đang "đi trong bóng tối". Nhưng với công nghệ mới, ánh sáng chẩn đoán được mở ra chỉ sau vài giờ, giúp định hướng điều trị đúng đắn và kịp thời. Không chỉ nhanh và chính xác, kỹ thuật này còn tiết kiệm đáng kể chi phí, với mỗi lần xét nghiệm toàn diện chỉ tốn khoảng 450 bảng Anh – thấp hơn nhiều so với các xét nghiệm riêng lẻ hiện hành.

Giới chuyên môn tại Đại học Nottingham đặt mục tiêu phổ cập công nghệ này đến các bệnh viện công thuộc hệ thống y tế quốc gia NHS tại Anh, để ngày càng nhiều bệnh nhân được tiếp cận với phương pháp chẩn đoán tiên tiến, chính xác và hiệu quả. Dù còn đang trong quá trình hoàn thiện và đánh giá lâm sàng trên diện rộng, công nghệ giải trình tự gen bằng nanopore đã chứng minh tiềm năng to lớn trong việc đưa sinh học phân tử vào thực hành điều trị thực tế. Khi thời gian trở thành sự sống, từng phút giây được rút ngắn là từng cơ hội được nhân lên – không chỉ cho bệnh nhân, mà cho cả tương lai ngành y học chính xác.