Bảo tồn nghề khắc in mộc bản ở Hải Dương

“Đình Sinh, Quán Sếu, chùa Tràng

Trong ba làng ấy không làm có ăn”

Đó là câu ca được người dân ở phường Tân Hưng truyền tụng lại qua nhiều thế hệ về sự thịnh vượng thuở xưa, khi dân 3 làng Thanh Liễu, Khuê Liễu, Liễu Tràng không phải làm nông nghiệp mà vẫn sống sung túc với nghề khắc in mộc bản.

Thời Lê Sơ, qua 2 lần phụng mệnh đi sứ Trung Quốc, Thám hoa Lương Như Hộc đã học được nghề này về truyền dạy cho nhân dân 3 làng.

Nghề khắc in ở làng Thanh Liễu phát triển mạnh nhất vào triều Lê Trung Hưng và triều Nguyễn với danh tiếng phường in Hồng Liễu. Nhiều nghệ nhân được mời đi khắc in mộc bản khắp nơi, phục vụ nhu cầu phát hành sách và trong hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng.

Các ván in thường được làm từ gỗ thị bởi loại gỗ này ít bị nứt, thớ gỗ mịn, dẻo, nét khắc không bị xơ. Giấy in là loại giấy gió, giấy xuyến. Các nghệ nhân Thanh Liễu từng khắc in hàng nghìn bộ sách, có thể kể đến bộ Đại Việt Sử ký toàn thư - Bộ sách lịch sử quan trọng bậc nhất của nước ta.

Hiện nay, trước sự phát triển của công nghệ in hiện đại, nghề khắc in mộc bản cổ truyền dần suy thoái. Trước thực trạng này, những nghệ nhân Thanh Liễu đang tìm hướng đi mới để bảo tồn nghề khắc in mộc bản.

Tại lễ hội truyền thống hằng năm của làng Thanh Liễu đều bố trí không gian trưng bày và hoạt động trải nghiệm nghề khắc in mộc bản thu hút đông đảo du khách và các học sinh. Các bức tranh dân gian từ hoạt động trải nghiệm in mộc bản là những món quà lưu niệm ý nghĩa của địa phương.