(ANTV) - Trên cơ sở thực tiễn thi hành Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, đã được sửa đổi năm 2021 cùng với yêu cầu cấp thiết từ công cuộc cải cách tư pháp và đổi mới tổ chức bộ máy, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) năm 2025 ra đời là một bước tiến quan trọng, nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới.
Việc sửa đổi Luật thời điểm này có ý nghĩa như thế nào? Lợi ích mang lại ra sao đối với xã hội? Bàn luận về chủ đề này, chúng tôi mời đến phòng thu Luật sư Phạm Văn Thảo- GĐ Công ty Luật Hưng Thịnh Việt Nam.
PV: Thưa Luật sư, Theo Bộ Công an, việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự là yêu cầu cấp thiết, khách quan nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập, bảo đảm tốt hơn yêu cầu công tác điều tra hình sự trong thời gian tới. Luật sư đánh giá như thế nào về tính cấp thiết của lần sửa đổi này?
Luật sư Phạm Văn Thảo: Sau 07 năm triển khai thi hành Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, thì tổ chức và hoạt động của Cơ quan điều tra (CQĐT), cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, tiếp tục đi vào ổn định và hoạt động hiệu lực, hiệu quả trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường ổn định, thuận lợi phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Về cơ sở lý luận, ngày 25/10/2017, Hội nghị Trung ương 6 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đề ra nhiệm vụ, giải pháp: “Tiếp tục nghiên cứu, từng bước sắp xếp thu gọn đầu mối cơ quan điều tra đáp ứng yêu cầu công tác điều tra hình sự, phòng, chống tội phạm và phù hợp với tổ chức, hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân theo tinh thần cải cách tư pháp”; Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thông qua chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy công an địa phương theo hướng “tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở”, không tổ chức công an cấp huyện…
Về cơ sở thực tiễn, hiện nay, hệ thống Cơ quan điều tra còn cồng kềnh, chồng chéo, việc tổ chức Cơ quan điều tra ở nhiều bộ, ngành (Công an nhân dân, Quân đội nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân tối cao) tạo ra nhiều đầu mối trong hệ thống Cơ quan điều tra. Thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, cần thiết phải rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng giảm đầu mối của cơ quan điều tra, bảo đảm tinh gọn, chuyên nghiệp, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cùng với đó, qua thực tế thi hành các nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quy định trong Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự cũng bộc lộ những khó khăn, hạn chế nhất định, một số thẩm quyền trong thực hiện các hoạt động tố tụng còn hạn chế và một số quy định còn chưa phù hợp với các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, gây ra những khó khăn, vướng mắc khi áp dụng trên thực tế.
Với những lý do nêu trên, thì việc nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự là yêu cầu cấp thiết, khách quan, để thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, đồng thời khắc phục hạn chế, bất cập hiện nay, bảo đảm đáp ứng tốt hơn yêu cầu công tác điều tra hình sự trong thời gian tới.
PV: Thưa Luật sư, những điểm mới nổi bật của Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) lần này là gì để phù hợp với yêu cầu đặt ra trong tình hình mới hiện nay?
Luật sư Phạm Văn Thảo:
1. Về Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Dự thảo Luật không quy định Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong Hệ thống Cơ quan điều tra, xuất phát từ một số lý do như sau:
- Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả quán triệt nguyên tắc “Thực hiện nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính” và đề ra nhiệm vụ “Tiếp tục nghiên cứu, từng bước sắp xếp thu gọn đầu mối cơ quan điều tra đáp ứng yêu cầu công tác điều tra hình sự, phòng, chống tội phạm và phù hợp với tổ chức, hoạt động của viện kiểm sát nhân dân, toà án nhân dân theo tinh thần cải cách tư pháp”.
- Điều 107 Hiến pháp năm 2013 quy định “Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp”. Như vậy, theo Hiến pháp thì Viện kiểm sát nhân dân không có chức năng điều tra. Do đó, việc giao cho Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hiện chức năng điều tra là chưa phù hợp với quy định của Hiến pháp.
Hiện nay, Cơ quan điều tra của Công an nhân dân dân, Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân đang được tổ chức thống nhất, chặt chẽ từ trung ương đến địa phương với đầy đủ các điều kiện bảo đảm để đáp ứng hiệu lực, hiệu quả của công tác điều tra hình sự như: việc áp dụng đồng bộ với các biện pháp nghiệp vụ trinh sát, hệ thống các cơ quan hỗ trợ tư pháp, cơ sở giam giữ…
Trong khi đó, Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát chỉ tổ chức ở một cấp (cấp trung ương) và không có các điều kiện bảo đảm cần thiết của cơ quan điều tra hoàn chỉnh như trong Công an nhân dân và Quân đội nhân dân.
Do vậy, việc không tổ chức Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát mà chuyển thẩm quyền hiện nay của Cơ quan này cho Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân vừa bảo đảm đúng theo tinh thần chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 27-NQ/TW, quy định của Hiến pháp và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trên thực tế. Đồng thời, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trong điều tra, truy tố, xét xử; bảo đảm sự thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các hoạt động tố tụng hình sự.
2. Về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra
Dự thảo Luật sửa đổi thẩm quyền điều tra của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra (Hải quan, Kiểm lâm, Kiểm ngư) theo hướng: Bỏ thẩm quyền thụ lý, điều tra, giải quyết toàn bộ vụ án từ giai đoạn khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tiến hành các hoạt động điều tra, kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ vụ án sang Viện kiểm sát trong thời hạn 01 tháng; đồng thời giữ lại thẩm quyền khởi tố vụ án và tiến hành một số hoạt động điều tra, chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày.
3. Về quy định tổ chức bộ máy của Cơ quan điều tra
Dự thảo Luật không quy định cụ thể về tổ chức bộ máy của Cơ quan điều tra, không quy định thi tuyển Điều tra viên, không quy định cụ thể về tiêu chuẩn của Điều tra viên, Cán bộ điều tra; đồng thời, giao Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định (căn cứ vào cơ cấu tổ chức của các bộ theo quy định của Chính phủ). Điều này là phù hợp bởi căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, tiêu chuẩn của các chức danh trong Công an nhân dân, Quân đội nhân dân hiện nay thuộc thẩm quyền quy định của Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Do đó, việc giao cho Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định cụ thể về tiêu chuẩn của Điều tra viên, Cán bộ điều tra hoàn toàn phù hợp về thẩm quyền, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong công tác tổ chức cán bộ.
4. Về quy định ủy quyền giữa Thủ trưởng và Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra
Dự thảo Luật sửa đổi quy định về việc ủy quyền giữa Thủ trưởng và Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra trong Luật để thể chế hóa và bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh. Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 27-NQ/TW, Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an đã báo cáo cấp có thẩm quyền kết thúc hoạt động của 694 Cơ quan điều tra Công an cấp huyện, chỉ tổ chức Cơ quan điều tra của Công an nhân dân ở 02 cấp (cấp Bộ, cấp tỉnh), bảo đảm hệ thống Cơ quan điều tra tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, khối lượng vụ án, vụ việc rất lớn nên áp lực lớn về trách nhiệm trong tố tụng đối với Thủ trưởng Cơ quan điều tra. Do đó, để giảm tải cho Thủ trưởng Cơ quan điều tra cần thiết phải có quy định về ủy quyền để nhằm đảm bảo tính linh hoạt trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động điều tra hình sự của Thủ trưởng Cơ quan điều tra; bảo đảm cơ chế phân công, phân cấp đối với Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra.
5. Về mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra với cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra
Dự thảo Luật quy định Cơ quan điều tra có nhiệm vụ, quyền hạn chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra toàn diện công tác điều tra, giải quyết vụ án, vụ việc của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Nội dung sửa đổi này nhằm bảo đảm kiểm tra, giám sát đối với hoạt động điều tra hình sự của Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong Công an nhân dân; đồng thời, bảo đảm sự gắn kết giữa Cơ quan điều tra với cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
Mời quý vị và các bạn theo dõi đầy đủ phần trao đổi của Luật sư Phạm Văn Thảo – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hưng Thịnh Việt Nam trong chương trình phát thanh "Bạn và Pháp luật" để hiểu rõ hơn về những quy định mới trong Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi)./.
(ANTV) - Thượng tá Đoàn Thị Phương Nhung sinh ngày 15 tháng 06 năm 1977 tại Thái Nguyên. Tốt nghiệp Khoa Nghệ thuật Điện ảnh chuyên ngành Biên kịch điện ảnh năm 2001 với tấm bằng loại giỏi, chị về nhận công tác tại Điện ảnh CAND. Trước đó, khi mới là sinh viên năm 3, chị đã viết kịch bản cho 2 bộ phim phát sóng trên Truyền hình VN: phim “Lựa chọn” do Đạo diễn - NSND Trần Phương làm đạo diễn, phim “Thầy và trò” được đạo diễn - NSND Trọng Trinh thực hiện.Phương Nhung bắt đầu viết truyện ngắn cho các báo, tạp chí từ cuối những năm 1990 trong đó nhiều nhất là “Tiền phong” và “Tiền phong Chủ nhật”. Những năm đầu của thập niên 2000, tên tuổi của chị gắn liền với các truyện ngắn “Mùa hoa dâu da xoan”, “Mã số M65”, “Cuối mùa hoa gạo”, “Nhan”, “Khách sạn Thiên Đường”, “Chuyện của Thản”, “Ngày nỗi nhớ ra đời”, “Một người và một ngày”, “Nhạt như nước ốc”…
(ANTV) - Những năm 1990 của thế kỷ trước, đang là sinh viên Học viện An ninh, Thượng tá Quách Tiến Hải - Trưởng phòng Kỹ thuật hình sự, CA TP Hải Phòng chuyển sang Học viện Cảnh sát để theo học 1 chuyên ngành cực khó và đặc thù: chuyên ngành kỹ thuật hình sự. Ra trường, anh có thời gian dài làm điều tra viên nhưng cuối cùng lại gắn bó với kỹ thuật hình sự… Là người yêu khoa học và đam mê với công tác giám định, bằng tất cả kinh nghiệm và tinh thần quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, Thượng tá Hải cùng tập thể đơn vị đã lập nhiều thành tích xuất sắc, góp phần giải quyết các vụ án phức tạp trên địa bàn thành phố cảng.
(ANTV) - Trại tạm giam là nơi giam giữ những người từng vướng vòng lao lý, nhưng đó cũng là môi trường giáo dục đặc biệt, nơi họ có cơ hội nhìn nhận lại lỗi lầm và tìm kiếm hướng đi mới. Tại Trại tạm giam số 3, Công an tỉnh Phú Thọ, thư viện không chỉ là một góc nhỏ văn hóa, mà đã trở thành cầu nối quan trọng dẫn dắt phạm nhân đến với tri thức, giá trị nhân văn và quyết tâm cải tạo.
(ANTV) - Công tác quản lý, giáo dục người lầm lỗi luôn được Đảng và Nhà nước đề cao tính nhân đạo. Tại Trại tạm giam số 3, Công an tỉnh Phú Thọ, việc chăm sóc sức khỏe cho phạm nhân không chỉ dừng lại ở chế độ mà đã trở thành sứ mệnh, là yếu tố then chốt giúp người chấp hành án yên tâm cải tạo, tìm lại ánh sáng cuộc đời.
(ANTV) - Thượng sĩ Giàng A Thắng- cán bộ bệnh viện 7/5, công an tỉnh Điện Biên là cái tên khá đặc biệt trong số 20 gương mặt nhận giải thưởng "Thanh niên sống đẹp" năm 2025. Anh được nhiều người biết đến nhờ những bó đũa yêu thương mà anh cùng các bệnh nhân xóm chạy thận ở phường Nông Bua, tỉnh Điện Biên tự tay sản xuất. Chàng trai người dân tộc Mông ấy đã vượt lên nỗi đau bệnh tật, chia sẻ khó khăn với những bệnh nhân suy thận, giúp họ có thêm động lực để tiếp tục cuộc sống.
(ANTV) - Sau hàng loạt vụ sụp đổ và lừa đảo khiến nhà đầu tư mất trắng, câu hỏi lớn được đặt ra là: Ai chịu trách nhiệm và làm thế nào để quản lý dòng tiền ảo đang ngày càng lan rộng? Khi tiền mã hóa vẫn chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp, nhưng lại được giao dịch sôi động mỗi ngày, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách: phải sớm xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng để bảo vệ người dân, đồng thời kiểm soát rủi ro từ loại tài sản mới này.
(ANTV) - Trong các chiến dịch quảng bá tiền ảo, hình ảnh của những người nổi tiếng, ca sĩ, doanh nhân, YouTuber, thường xuất hiện dày đặc, tạo nên hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Với uy tín và sức ảnh hưởng trên mạng xã hội, họ dễ dàng khiến hàng chục nghìn người rót tiền chỉ vì một video, một bài đăng. Thế nhưng, khi dự án sụp đổ và nhà đầu tư mất trắng, phần lớn các KOL lại chọn cách im lặng. Vậy câu hỏi đặt ra là trách nhiệm của họ ở đâu trong những “giấc mơ ảo” đã tan vỡ ấy?
(ANTV) - Những năm gần đây, làn sóng đầu tư tiền ảo lan rộng tại Việt Nam, khi nhiều người kỳ vọng vào mức lợi nhuận khổng lồ từ các dự án blockchain. Tuy nhiên, không ít dự án nhanh chóng sụp đổ, khiến giá token lao dốc và nhiều nhà đầu tư mất sạch vốn.
(ANTV) - Trại tạm giam Cơ sở 2, Công an tỉnh Khánh Hòa đóng quân tại thôn Suối Đá, xã Thuận Bắc. Đây là địa bàn vùng sâu có khí hậu nhiệt đới khô hạn, người dân sinh sống trên địa bàn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn nước sạch trong sinh hoạt. Nhận thấy khó khăn đó, Đoàn thanh niên Trại tạm giam Cơ sở 2 đã tham mưu cấp ủy đơn vị xây dựng mô hình “Bồn nước mùa khô hạn”, qua đó, siết chặt tình cảm dân quân và bảo đảm an ninh, trật tự ở địa phương.
(ANTV) - Là trung tâm du lịch của khu vực Nam Trung bộ và cả nước, hàng ngày khu vực biển Nha Trang của tỉnh Khánh Hòa đón một lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Điều đó cũng kéo theo một số phức tạp về ANTT, trong đó đáng chú ý là hoạt động trộm cắp tài sản tại khu vực bãi biển.